Από το Άβρεν στον Δήμο Αρριανών: Η εφαρμογή της στρατηγικής των ‘μαλακών συνόρων’

30.9.25

Από το «σκάνδαλο του τζαμιού» στο Άβρεν το 2001 έως το πρόσφατο Μεβλίτ και την αδελφοποίηση Αρριανών–Κίρτζαλι, η Θράκη εμφανίζεται ως πεδίο εφαρμογής της στρατηγικής των «μαλακών συνόρων». Ο ρόλος του Δημάρχου Αρριανών στην προώθηση θεσμικών και διασυνοριακών δομών αποκαλύπτει πώς η ξένη επιρροή διεισδύει βήμα-βήμα στην περιοχή.

2001: Το «σκάνδαλο του τζαμιού» στο Άβρεν

Τον Σεπτέμβριο του 2001 εγκαινιάστηκε στο Άβρεν, χωριό του Κρούμοβγκραντ, στα ελληνο-βουλγαρικά σύνορα ένα τζαμί που κατασκευάστηκε με χρηματοδότηση 50.000 δολαρίων από αραβικό ίδρυμα και με τη συνδρομή χορηγών από την Κωνσταντινούπολη. Το γεγονός προκάλεσε έντονες αντιδράσεις: ο διευθυντής του τοπικού σχολείου προειδοποιούσε ότι το νέο τέμενος θα λειτουργούσε ως εργαλείο προσηλυτισμού, ενώ τα τοπικά μέσα μιλούσαν για ξένη επιρροή σε μια περιοχή όπου ο χριστιανικός πληθυσμός ένιωθε ευάλωτος μετά τις βίαιες αλλαγές ονομάτων επί Ζίβκοφ.

Το τζαμί εγκαινιάστηκε παρουσία του Μεγάλου Μουφτή, Τούρκων δημάρχων και διπλωματών, καθώς και στελεχών του φιλοτουρκικού Κινήματος Δικαιωμάτων και Ελευθεριών (MRF).

Από την αρχή λοιπόν το Άβρεν εντάχθηκε σε ένα δίκτυο θρησκευτικών και πολιτικών παραγόντων που ξεπερνούσε τα τοπικά όρια.

2024: Η αδελφοποίηση Αρριανών–Κίρτζαλι

Τον Ιούνιο 2024, ο Δήμαρχος Αρριανών Ερδέμ Χουσεΐν συναντά τον ομόλογό του του Κίρτζαλι, Ερόλ Μιουμούν, και υπογράφουν συμφωνία αδελφοποίησης.

Η συνεργασία προβλέπει συμμετοχή στα διασυνοριακά προγράμματα INTERREG, ανταλλαγές πολιτιστικών εκδηλώσεων και κοινές δράσεις.

Στην πράξη, όμως, δημιουργεί έναν θεσμικό διάδρομο ανάμεσα στη Θράκη και την Ανατολική Ροδόπη.

Η επιλογή του Κίρτζαλι δεν είναι τυχαία: πρόκειται για προπύργιο του MRF και κόμβο της φιλοτουρκικής πολιτικής στη Βουλγαρία.

Η σύμπραξη με τον Δήμο Αρριανών υπογραμμίζει ότι τα «μαλακά σύνορα» δεν χτίζονται μόνο με θρησκευτικές γιορτές αλλά και με επίσημες διαδημοτικές συνεργασίες, που συστηματικά δημιουργούν κενά ελέγχου και επιρροής.

2025: Το Μεβλίτ στο Άβρεν

Μόλις έναν χρόνο μετά, και στην επέτειο κατασκευής του εν λόγω τεμένους, το Άβρεν φιλοξένησε παραδοσιακό πρόγραμμα Μεβλίτ με συμμετέχοντες ψευδοιμάμηδες και παραθρησκευτικό προσωπικό από φιλοπροξενικές δομές της Ελληνικής Θράκης.

. Παρόντες είναι ο Αναπληρωτής Μεγάλος Μουφτής της Βουλγαρίας, ο Περιφερειακός Μουφτής Κάρτζαλι και –κυρίως– θρησκευτικοί λειτουργοί που συνδέονται με την παράνομη ψευδομουφτεία Κομοτηνής, μια δομή που δεν αναγνωρίζεται από το ελληνικό κράτος και θεωρείται όργανο τουρκικής διπλωματίας με στοιχεία παρακρατικής δράσης επί ελληνικού εδάφους..

Το ίδιο τζαμί που το 2001 θεωρήθηκε «κέντρο προσηλυτισμού» σήμερα λειτουργεί ως διασυνοριακός κόμβος όπου συναντώνται Βούλγαροι και Έλληνες μουσουλμάνοι υπό φιλοπροξενική καθοδήγηση.

Τα «μαλακά σύνορα» και τα κενά εξουσίας

Σε περιοχές όπου τα σύνορα γίνονται «πορώδη» ή «μαλακά», το κράτος χάνει μέρος του μονοπωλίου στη νομιμότητα: εκεί δημιουργούνται κενά εξουσίας που καταλαμβάνονται από ανεξέλεγκτες, κατά τόπους δυνάμεις — θρησκευτικές, πολιτιστικές ή παραπολιτικές.

Τα κενά αυτά δεν είναι αβλαβή: μετατρέπονται σε πεδία δράσης όπου συγκεντρώνονται πόροι, επιρροή και κατευθυνόμενες κοινωνικές δυναμικές, και όπου, σε περίπτωση όξυνσης, απαιτείται η γρήγορη κινητοποίηση δυνάμεων επιβολής και καταστολής για να προληφθούν ή να καταπνιγούν τοπικές εξεγέρσεις και αλυσιδωτές αναταραχές.

Η εμπειρία του Άβρεν δείχνει ότι η «ήπια» διείσδυση —μέσω υποδομών, θεσμικών συνδέσμων και πολιτιστικών εκδηλώσεων— μπορεί, μέσα σε χρόνια, να δημιουργήσει τέτοιου είδους κρίσιμα κενά ελέγχου.

Συμπέρασμα

Η διαδρομή από το «σκάνδαλο του τζαμιού» του 2001, την αδελφοποίηση Αρριανών–Κίρτζαλι το 2024, μέχρι το Μεβλίτ του 2025 δείχνει ότι τα «μαλακά σύνορα» δεν είναι θεωρητική έννοια, αλλά συστατικό στοιχείο στρατηγικής επηρεασμού.

Το Άβρεν και η Θράκη λειτουργούν ως εργαστήριο εφαρμογής, όπου ξένη επιρροή εδραιώνεται βήμα-βήμα μέσω υποδομών, θεσμικών γέφυρων και παραθρησκευτικών δομών.

Το ερώτημα παραμένει αν η ελληνική πολιτεία θα κατανοήσει την κρισιμότητα αυτών των διαδικασιών πριν η στρατηγική μετατραπεί σε μόνιμη πραγματικότητα.