Παράλληλες δράσεις "αθλητικού εθνικισμού" σε Ελλάδα και Βουλγαρία

 

Τις τελευταίες ημέρες, δύο φαινομενικά διαφορετικές εκδηλώσεις σε Κομοτηνή και Μομτσίλγκραντ της Βουλγαρίας ανέδειξαν ένα μοτίβο που δύσκολα μπορεί να αγνοηθεί.

• Από τη μία, η εκδήλωση της φιλοπροξενικής ΠΕΚΕΜ/BAKEŞ στην  παρανόμως λειτουργούσα "Τουρκική Νεολαία Κομοτηνής" με θέμα «Το Παρελθόν και το Παρόν του Βόλεϊ», όπου μίλησαν ο πρόεδρος της BAKEŞ Χουσεΐν Μποσταντζή, ο Δρ. Μουσταφά Ουζεΐρ και η Γκιουνλούρ Γκιουργκούν.
• Από την άλλη, τα λαμπρά και εντυπωσιακά εγκαίνια του Μουσείου Naim Süleymanoğlu στο Μομτσίλγκραντ, με πλήθος υψηλόβαθμων Τούρκων και Βούλγαρων αξιωματούχων, καθώς και με την παρουσία των δύο παραθρησκευτικών και παρακρατικών ετεροκαθοριζομένων ψευδομουφτήδων Ξάνθης και Κομοτηνής.

Στο Μομτσίλγκραντ, η εικόνα παρέπεμπε περισσότερο σε επίσκεψη κρατικής αντιπροσωπείας παρά σε τοπική εκδήλωση:Παρευρέθηκαν ο Τούρκος Υπουργός Πολιτισμού και Τουρισμού Μεχμέτ Νουρί Ερσόι, ο Υπουργός Νεολαίας και Αθλητισμού Οσμάν Ασκίν Μπακ, ο Βούλγαρος Υπουργός Νεολαίας και Αθλητισμού Ιβάν Πεσεφ, ο Πρέσβης της Τουρκίας στη Σόφια Μεχμέτ Σαΐτ Ουγιανίκ, ο επικεφαλής της TİKA Αμπντουλάχ Ερέν, ο αντιπρόεδρος του AK Parti Ζαφέρ Σιρακάγια, ο Πρόεδρος της Διεύθυνσης Θρησκευτικών Υποθέσεων Σαφί Αρπαγκούς, οι βουλευτές Μουσταφά Γιαβούζ και Λεβέντ Ουσάλ, η δήμαρχος Μομτσίλγκραντ Ιλκνούρ Καζίμ, καθώς και οι ψευδομουφτήδες Μουσταφά Τράμπα  και  Ιμπραήμ Σερίφ. Παρούσα ήταν και η οικογένεια του αθλητή, μαζί με γνωστούς αρσιβαρίστες των δύο χωρών.

Όταν τα ίδια πρόσωπα, οι ίδιοι θεσμοί και οι ίδιοι κύκλοι εμφανίζονται σχεδόν ταυτόχρονα σε εκδηλώσεις που έχουν ως κοινό παρονομαστή την αθλητική μνήμη, την ταυτότητα και το συλλογικό αυτοπροσδιορισμό πληθυσμιακών ομάδων στα Βαλκάνια, τα ερωτήματα είναι αναπόφευκτα. Πρόκειται για απλή σύμπτωση; Ή για ένα πλέγμα παράλληλων δράσεων που υπενθυμίζουν στην περιοχή ότι υπάρχει ένα πολιτισμικό και ιστορικό αφήγημα το οποίο υπερβαίνει τα σύνορα;

Ο αθλητισμός προσφέρει ένα πεδίο «ασφαλές»: δεν προκαλεί αντιδράσεις, δεν εγείρει πολιτικά ζητήματα άμεσα, δεν απειλεί. Όμως επιτρέπει την καλλιέργεια συμβολισμών.

Στην Κομοτηνή, το βόλεϊ παρουσιάστηκε σαν φορέας συλλογικής ταυτότητας. Στο Μομτσίλγκραντ, ο Naim Süleymanoğlu γίνεται μουσείο, ένα μουσείο που τιμούν κορυφαίοι θεσμικοί της Τουρκίας και στο οποίο δίνουν το «παρών» οι Παρακρατικοί και Εγκάθετοι φιλοπροξενικοί μικροπαράγοντες που δεν τυγχάνουν καθολικής αποδοχής ή κάποιας ευπρεπούς αναγνωρισιμότητας εκτός του τουρκοδίαιτου περιβάλλοντος που τους εκτρέφει. Το αποτέλεσμα; Η εικόνα μιας διασυνοριακής πολιτιστικής συνέχειας που δεν περιορίζεται σε εκδηλώσεις, αλλά ακουμπά ευθέως σε ζητήματα ταυτότητας.

Όσο τα γεγονότα επαναλαμβάνονται με τους ίδιους πρωταγωνιστές και τον ίδιο συμβολικό πυρήνα, τόσο ενισχύεται το ερώτημα: παρακολουθούμε απλώς δύο ανεξάρτητες εκδηλώσεις ή μια σταδιακή, συστηματική προσπάθεια καλλιέργειας κοινού αφηγήματος, όπου η Τουρκία εμφανίζεται ως ο σταθερός άξονας αναφοράς; Δεν υπάρχουν αποδείξεις για μηχανισμό. Υπάρχουν όμως ενδείξεις, μοτίβα, επαναλήψεις και συμβολισμοί που, ιδίως σε μια περιοχή όπως η Θράκη, δεν γίνεται να αγνοηθούν.

Αν κάτι είναι ξεκάθαρο, είναι ότι η Θράκη βρίσκεται για ακόμη μία φορά στο επίκεντρο διασυνοριακών κινήσεων που αποκτούν όλο και μεγαλύτερη συνοχή. Και όσο οι πρωταγωνιστές αυτών των δράσεων δεν εξηγούν το εύρος της παρουσίας τους, τα ερωτήματα θα παραμένουν πιο ηχηρά από τις ίδιες τις εκδηλώσεις.