Ένοπλες δομές στα ισλαμικά τάγματα – Ανεξέλεγκτη ισχύς και κίνδυνος εμφυλίου στην Τουρκία

 

Ανησυχία προκαλούν οι συνεχείς αποκαλύψεις για τη δράση ισλαμικών ταγμάτων στην Τουρκία, τα οποία, σύμφωνα με καταγγελίες και δημόσιες δηλώσεις, συγκροτούν παραστρατιωτικές δομές και αποκτούν οργανωμένο οπλισμό. Το φαινόμενο, που εξελίσσεται σχεδόν ανεμπόδιστα, εγείρει ερωτήματα για τον βαθμό ελέγχου του κράτους, αλλά και για τους κινδύνους αποσταθεροποίησης στο εσωτερικό της χώρας.

«2.000 ένοπλες ομάδες»

Ο γνωστός ιεροκήρυκας Αχμέτ Μαχμούτ Ουνλού («Cübbeli Hoca») προειδοποίησε ότι περίπου 2.000 θρησκευτικοί σύλλογοι διαθέτουν όπλα και στρατιωτική εκπαίδευση, ενώ υποστήριξε πως μπορεί να κατονομάσει τουλάχιστον 150 οργανώσεις με ξεκάθαρη παραστρατιωτική δομή. Η δήλωσή του, που προκάλεσε θύελλα αντιδράσεων, δεν έχει διαψευστεί επίσημα, ενώ δεν υπήρξε καμία κρατική πρωτοβουλία για τη σύνταξη λίστας ή τον εντοπισμό των ομάδων.

Γεωγραφικοί θύλακες και σημεία έντασης

• Adıyaman (Μενζίλ) – Επίκεντρο της νακσιμπεντιανής αδελφότητας, με δομές που διατηρούν επιρροή σε τοπική αυτοδιοίκηση και υπηρεσίες.

• Batman – Ιστορικό προπύργιο παρακρατικής δράσης, με συχνές αναφορές για συγκρούσεις με το PKK και εξτρεμιστικά δίκτυα.

• Σμύρνη – Παρά το κοσμικό προφίλ της πόλης, καταγράφεται ισχυρή παρουσία ισλαμικών οργανώσεων που λειτουργούν υπόγεια ή υπό την κάλυψη νόμιμων συλλόγων.

Σχέσεις με την εξουσία

Το Ίδρυμα Ισμαηλάγκα και το τάγμα Μενζίλ κατηγορούνται για στενή συνεργασία με κυβερνητικά στελέχη και για διείσδυση σε καίριες δημόσιες υπηρεσίες. Στο στόχαστρο ερευνών έχουν βρεθεί ο πρώην αναπληρωτής διοικητής του στρατιωτικού νοσοκομείου GATA Αλί Εντιζέρ, καθώς και πρώην υπουργοί Υγείας και Ενέργειας που φέρονται να παρείχαν πολιτική κάλυψη σε συγκεκριμένα τάγματα.

Τρεις παράγοντες ανησυχίας

1. Διείσδυση τζιχαντιστών – Ομάδες προσκείμενες στην Αλ Κάιντα και το ISIS φέρονται να χρησιμοποιούν θρησκευτικούς συλλόγους ως βιτρίνα.

2. Ανταγωνισμός ισλαμικών ταγμάτων – Μετά τις εκκαθαρίσεις των δικτύων FETÖ, τα τάγματα ανταγωνίζονται μεταξύ τους για πρόσβαση σε πόρους και πολιτική ισχύ.

3. Πολιτική εργαλειοποίηση – Οι θρησκευτικές οργανώσεις χρησιμοποιούν την επιρροή τους για να πιέζουν κυβερνητικές αποφάσεις ή να αποκτούν θεσμική προστασία.

Κενό διαφάνειας – Κίνδυνος αποσταθεροποίησης

Παρά τη σοβαρότητα των καταγγελιών, δεν υπάρχει μέχρι σήμερα πλήρης διαλεύκανση ούτε επίσημη λίστα με τις ομάδες που φέρονται να διαθέτουν οπλισμό. Αναλυτές προειδοποιούν ότι η επιλεκτική ανοχή του κράτους δημιουργεί «παράθυρο» για βαθύτερη διείσδυση του εξτρεμισμού στον κρατικό μηχανισμό, ενώ αυξάνει τον κίνδυνο ένοπλων συγκρούσεων μεταξύ ταγμάτων ή ακόμα και εμφυλιακής αναμέτρησης στο μέλλον.

Η ανησυχία δεν περιορίζεται μόνο στην τουρκική αντιπολίτευση ή σε ανεξάρτητους αναλυτές· ευρωπαϊκές υπηρεσίες ασφαλείας παρακολουθούν στενά τις εξελίξεις, καθώς εκτιμάται ότι η δράση αυτών των οργανώσεων μπορεί να έχει ευρύτερες γεωπολιτικές συνέπειες, τόσο στα Βαλκάνια όσο και στη Μέση Ανατολή.