"Αντιελευθέρια", "Διασυμμαχική Θράκη" (Thrace Interalliée) και γιατί να ξαναγραφεί η ιστορία της Ροδόπης

 

Γράφει ο Νίκος Αρβανίτης

Παρά το γεγονός ότι η τοπική κοινή γνώμη έχει να ασχοληθεί με πολύ περισσότερα και σοβαρότερα ζητήματα, έκπληκτοι διαβάσαμε ότι μετά από ομόφωνη απόφαση του ΔΣ Ιάσμου, στην διά ζώσης συνεδρίασή του την 15η Μαρτίου 2022, τα μέλη του αποφάσισαν πως θα εορτάζονται πλέον τα ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ του Ιάσμου τον Οκτώβριο.

Ανάλογο αίτημα είχε διατυπώσει τον Μάρτιο του 2020 ο Πρόεδρος της Κοινότητας Ιάσμου κ. Ηλίας Μπούκας και τον Σεπτέμβριο του ίδιου έτους (15/9/2020)  ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Μαρωνείας και Κομοτηνής, κ.κ. Παντελεήμων, συνοδευόμενος από τον αρχιερατικό επίτροπο Ιάσμου, π. Σταύρο Κολιούση, κατέθεσε στον Δήμαρχο Ιάσμου κ. Οντέρ Μουμίν πρόταση καθιέρωσης επίσημου εορτασμού των Ελευθεριών του Ιάσμου,την οποία ο ίδιος κι απεδέχθη.

Η κοινή γνώμη δεν έχει μέχρι στιγμή επαρκώς ενημερωθεί για το σκεπτικό του Ποιμενάρχη Ροδόπης ή της Δημοτικής Αρχής Ιάσμου για ποιόν λόγο θα πρέπει να διαταραχθεί η ιστορική συνέχεια του εορτασμού των Ελευθερίων στον Δήμο Ιάσμου του Ν. Ροδόπης.

Να υπενθυμίσουμε ότι  ο εορτασμός των ΕΛΕΥΘΕΡΙΩΝ ΘΡΑΚΗΣ καθιερώθηκε ως Εθνική Εορτή Τοπικής Σημασίας με το Β.Δ.573/23.7.1960 (ΦΕΚ 126/18.8.1960) «Περί ορισμού της 14ης Μαΐου, επετείου της απελευθερώσεως της πόλεως της Κομοτηνής» και αφορά  στο σύνολο των  οικιών της πόλης, των κωμοπόλεων και των οικισμών της Περιφερειακής Ενότητας Ροδόπης, από την ανατολή της 12ης Μαΐου μέχρι και τη Δύση του ηλίου της 14ης Μαΐου 2020.

Εν έτει 2022, όπως το καταγράψαμε στο Komotinipress, είδαμε την ιστορική συνέχεια των Ελευθερίων να διασπάται και να διαταράσσεται στην πράξη αφού:
1. οι εκδηλώσεις της Κομοτηνής με εξαίρεση με την συναυλία της κ. Ελευθερίας Αρβανιτάκη (παρουσία 1000-1200 θεατων) την πάνδημη συμμετοχή του Λαού στην περιφορά της Εικόνας της Παναγίας της Βαθυρρύακος και την κεντρική παρέλαση , δεν αποτέλεσαν πόλο έλξης για το σύνολο των κατοίκων της Ροδόπης ή και όμορων νομών.
2. σε αντίθεση με την Αλεξανδρούπολη, υπήρξε εμφανής κυβερνητική υποβάθμιση στις κεντρικές εκδηλώσεις της Κομοτηνής παρούσης Γενικής Γραμματείας και απόντος του ΠΑΜΘ κ Χρ. Μέτιου και του επικεφαλής της μείζονος αντιπολίτευσης του Δήμου κ. Αντ. Γραβάνη που βρισκόταν σε συνέδριο της ΓΣΒΕΕ. Σημαντικές οι απουσίες κι άλλων επωνύμων και παραγόντων της πόλης μας .

3. Εκτός από το μήνυμα του Δημάρχου Μαρωνείας-Σαπώςν στα μκδ δεν είδαμε κάποια άλλη αναφορά στα Ελευθέρια  , ο Δήμαρχος Αρριανών κ. Ριντβάν Αμέτ προτίμησε να δει την 14η Μαΐου ως Ημέρα-Επέτειο των Αγροτων και να διοργανώσει και τελετές χατίπ, ενώ ο Δήμαρχος Ιάσμου παρευρισκόταν σε τεχνοκρατικό συνέδριο της τοπικής αυτοδίοικησης στην Ξάνθη.
4. Ιδιαίτερη αναφορά πρέπει να κάνουμε ωστόσο στην "Επιχείρηση Αντι-Ελευθέρια" που σχεδίασε κι εφάρμοσε το τουρκικό προξενείο, με θρησκευτικές, πολιτικές και καλλιτεχνικές εκδηλώσεις κι επισκέψεις από την γείτονα.

Με δεδομένες τις ισορροπίες που αναπτύσσονται στην περιοχή και εν'όψει μιας δυσοίωνης γεωπολιτικής και γεωοικονομικής ανακατάταξης , είναι απορίας άξιον για ποιόν λόγο θα πρέπει να αναθεωρήσουμε την στρατιωτική και διπλωματική ιστορία της Θράκης με κίνδυνο όχι μόνον ν'ανατραπούν ισορροπίες και ιστορικά δεδομένα 102 ετών.

 

 

 

Η μελέτη των ιστορικών δεδομένων και της διπλωματικής ιστορίας είναι πιο σύνθετη από το αφήγημα που καλλιεργείται στον Ίασμο πως " απελευθερώθηκε από τον προελαύνοντα ελληνικό στρατό τον Οκτώβριο του 1919". Η ιστορία του Ιάσμου, συνδέεται κατ'αρχάς,με την περίοδο της "Διασυμμαχική Θράκης– Thrace Interalliée" υπό γαλλική εντολή που θα διαρκούσε περίπου επτά μήνες, από τις 10 Οκτωβρίου, μέχρι τις 28 Μαΐου 1920, ημεροχρονολογία κατά την οποία τα εν λόγω εδάφη θα αποδίδονταν οριστικώς στην Ελλάδα.  

Πρόκειται για μία περίοδο κατά την οποία φαίνεται ότι  "εντολές" (mandates) όπως αυτή που είχαν οι Γάλλοι για την Θράκη, ήταν ένα είδος υβριδικού θεσμικού πλαισίου, ένας ‘σταθμός’ στα μισά του δρόμου μεταξύ του αποικιακού καθεστώτος και της ανεξαρτησίας, θεωρήθηκαν δε, τόσο από εκείνους που επινόησαν τη νομική αυτήν υπόσταση, όσο και εκείνους που ανέλαβαν να την εφαρμόσουν στην πράξη, ως ένα πολιτικό μόρφωμα με περιορισμένο προσδόκιμο επιβίωσης.

Έως την 25η Οκτωβρίου 1919, η στρατιωτική κατάσταση στα εδάφη που είχαν ανατεθεί στην Γαλλική διοίκηση, διαμορφώθηκε ως εξής: Η κατεχόμενη περιοχή χωρίστηκε σε δύο «κύκλους» (της Κομοτηνής και του Kαρααγάτς, της παλιάς Ορεστιάδας, στο τρίγωνο δεξιά της όχθης του Έβρου, δυτικώς της Αδριανούπολης), καθένας υπό την αρχηγία ενός Γάλλου Συνταγματάρχη, και μια τρίτη Περιφέρεια, αυτή της Ξάνθης, ελεγχόμενη από την 9η ελληνική Μεραρχία (Υποστράτηγος

Με όλα τα παραπάνω συντίθεται η εικόνα της «Διασυμμαχικής Θράκης», ως καθεστώτος ενδιαμέσου, του οποίου η πιθανότερη εν δυνάμει εξέλιξη ήταν η προσάρτηση στην Ελλάδα και η λιγότερο πιθανή, το γαλλικό προτεκτοράτο .

Αυτός είναι και ο λόγος που δεν μπορούμε να μιλάμε για απελευθέρωση, καθώς ήταν τεράστιο το διπλωματικό παρασκήνιο και οι γεωπολιτικές ανακατάξεις της εποχής, όπου ο  τότε πρωθυπουργός της Ελλάδος, Ελευθέριος Βενιζέλος, επενεργούσε καταλυτικά στην σκέψη και τις αποφάσεις των ευρωπαίων ηγετών της Entente, κυρίως του David Lloyd George, Πρωθυπουργού της Βρετανίας, και του Georges Clemenceau Προέδρου της Γαλλίας, ώστε να προκύψει η απόφαση της Διάσκεψης του Σαν Ρέμο, τον Απρίλιο του 1920, απόδοσης της επαρχίας στην Ελλάδα.Η ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΗΡΘΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ ή όπως θα έλεγαν οι  Στρατηγοί: ΟΤΑΝ ΠΑΤΗΣΕ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΡΒΥΛΟ ΤΗΝ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΜΕΝΗ ΘΡΑΚΗ!

Οι πόλεις της Αλεξανδρούπολης και της Κομοτηνής απελευθερώθηκαν επίσημα στις 14 Μαίου1920, δηλαδή 99 χρόνια μετά την Ελληνική Επανάσταση του 1821. Εκείνη την ημέρα ο Ελληνικός Στρατός διατάχθηκε να αναλάβει εξ ονόματος των συμμάχων την κατάληψη και διοίκηση της Δυτικής Θράκης, αντικαθιστώντας τα Γαλλικά στρατεύματα. Οι δύο Δυτικοθρακικές μητροπόλεις, Κομοτηνή και Ντεντέαγατς / Αλεξανδρούπολη, καταλήφθηκαν σχεδόν ταυτόχρονα (14 Μαΐου 1920), ενώ την στρατιωτική κατάληψη ακολούθησε η εγκατάσταση και ανάληψη υπηρεσίας από τις ελληνικές πολιτικές και διοικητικές αρχές.

Με τη Συνθήκη των Σεβρών (28/7-10/8/1920), η Θράκη προσαρτήθηκε οριστικά στην Ελλάδα. Οι Θρακιώτες έμαθαν το πολυπόθητο γεγονός στις 30 Ιουλίου 1920 από το τηλεγράφημα του Ελευθέριου Βενιζέλου προς τον κυβερνητικό αντιπρόσωπο της Θράκης : « Χαίρω μεγάλως αγγέλων υμίν ότι σήμερον εβδόμην επέτειον Συνθήκης Βουκουρεστίου υπεγράφη συνθήκη ειρήνης μετά Τουρκίας, δι’ ης αι κυριότεραι σύμμαχοι δυνάμεις μεταβίβασαν ημίν Δυτικήν Θράκην»

Θα πρέπει, βεβαίως, να δει κανείς και τις εσωτερικές διεργασίες που βρίσκονταν εν εξελίξει τόσο στο εσωτερικό της Θράκης όσο και το διεθνές γεωπολιτικό επίπεδο με τις οποίες έχει ασχοληθεί σε βάθος ο Πρέσβης ε.τ. κ. Αλέξανδρος Αλεξανδρής
Η αυτονομία της Δυτικής Θράκης
Η απελευθέρωση της Δυτικής Θράκης


Εκ των ανωτέρω και δεδομένου ότι ο Δήμος Ιάσμου ανήκει στο Ν. Ροδόπης

•     α)δεν γνωρίζουμε με ποιά κριτήρια ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης πρότεινε την διεξαγωγή ξεχωριστών εκδηλώσεων στον Δήμαρχο Ιάσμου
•     β) δεν έχει τεθεί στην κοινή γνώμη η σχετική αιτιολόγηση της πρότασης.
•     γ)δεν γνωρίζουμε επίσης και με ποιό σκεπτικό συναίνεσαν ομόφωνα τα μέλη του Δημοτικού Συμβουλίου Ιάσμου  (Οντέρ, Τζανέρ, Αμούτζας, Σπορίκης κοκ) ή
•     δ)πώς αιτιολογούν την απόφαση αυτή και σε ποιά ιστορικά δεδομένα βασίζονται…
•     ε)μήπως αποκόβεται ντε φάκτο ο Ίασμος από την Ροδόπη;
•     στ)έχουν ενημερωθεί οι αρμόδιες υπηρεσίες του ΥΠΕΣ;
•     ζ)ποιά η αντίδραση της ΠΑΜΘ και της ΠΕ Ροδόπης;
•     η)ποιόν ή ποιόυς εξυπηρετεί ένας κατακερματισμός της ιστορικής αναφοράς στην απελευθέρωση της Ροδόπης;

Αντί επιλόγου: Ας ασχοληθεί το Δημοτικό Συμβούλιο Ιάσμου με τη Προύσσα και την Άγκυρα και τις δηλώσεις μελων του για "τουρκική κοινότητα" στον Ίασμο και η Πνευματική και Πολιτική Ηγεσία της περιοχής ας ασχοληθεί με θέματα όπως λ.χ. η Φιλλύρα..